Białowieża szeptem. Historie z Puszczy Białowieskiej - Anna Kamińska

„Puszcza ginie!” – alarmował w 1922 roku młody reporter Józef Mackiewicz, obserwując niszczycielską działalność kornika i masowy wyrąb lasu.

 Niemal pięćdziesiąt lat później w Puszczy Białowieskiej pojawiła się Simona Kossak, córka słynnego malarza, która pragnąc wolności, osiadła w pobliskiej leśniczówce.

 Na początku XXI wieku śladami ostatniej Kossakówny do Białowieży zawitała z kolei młoda pisarka, Anna Kamińska.

 Wszyscy oni byli „nawołocz”, co w języku miejscowych oznacza przybysza, który dotarł z daleka. Każde z nich trafiło do Białowieży z innych powodów. Połączyła ich miłość do tego niezwykłego miejsca i ludzi – tych, których jeszcze dziś można spotkać na ulicach oraz tych, których legenda wciąż żyje wśród białowieżan.

„Wiedźmar” był prawdziwym czarnoksiężnikiem, „Mordala” – zapalonym kłusownikiem, Filimon Waszkiewicz – ostatnim bartnikiem. Olga Nieścierowna miała własny rower za całodobową karetkę pogotowia. Halinę Kopalińską do Białowieży rzuciła burzliwa historia XX wieku, która odebrała jej męża i majątek pod Wilnem, zaś Jan Potoka – późniejszy hodowca żubrów – przetrwał dziesięć lat łagru tylko dzięki nadziei, że jeszcze kiedyś wróci do Puszczy. Podobnych „kolorowych ptaków” było znacznie więcej… Prawosławnych, katolików, Żydów i partyjnych. Drwali i ekologów. Jedni poświęcali życie, by chronić las, inni bez skrupułów go ograbiali. Wszyscy nierozerwalnie związani przez los z Puszczą.

Wielopokoleniowe rodzinne wspomnienia, dwie wojny światowe, historie udokumentowane w kronikach kryminalnych, pijackie majaki, w których zaciera się granica między trudną rzeczywistością a niemniej ciężkim snem.  Pasjonująca biografia Białowieży, ukazująca ludzką twarz najgłośniejszego lasu Europy.

 Puszcza Białowieska to taki obszar na mapie Polski, które fascynuje mnie od lat. Z nieco mrocznymi i owianymi milczeniem losami tego rezerwatu przyrody nierozerwalnie łączą się także losy Białowieży. Wsi przy naszej wschodniej granicy, która nosi ogromne znamiona dziejów naszego kraju. Wsi, w której przez wiele lat mieszkała osoba, która stanowi dla mnie wciąż ogromną inspirację - Simona Kossak, co zachęciło mnie do sięgnięcia po tę niebywale barwną książkę. 

 Anna Kamińska w pasjonujący sposób spisała opowieści osób, które tworzą historię tego wyjątkowego miejsca. Na kartach jej książki wędrujemy przez Białowieżę wraz z mieszkańcami, którzy zamieszkiwali ją przed laty. Wsłuchujemy się w często posępne, niekiedy nawet tragiczne wydarzenia z przeszłości, które po dziś dzień odbijają się szerokim echem wśród pustych, białowieskich przestrzeni. Wśród tamtejszych mieszkańców, którzy te właśnie przemilczane wydarzenia pełne niedopowiedzeń próbują wyprzeć ze świadomości. Skazując je na zapomnienie...

 Podróż po Białowieży z autorką książki to, pod względem literackim, wycieczka naprawdę udana. Została ona bowiem napisana w taki sposób, że mimo swego nieco reportażowego charakteru, czyta się ją doprawdy szybko i zręcznie, jak zajmującą powieść. W treści często pojawiają się zwroty i słowa charakterystyczne dla tamtejszego rejonu. Nie rzadko zaczerpnięte z języka rosyjskiego, bądź też białoruskiego, dokładnie jednak w fabule wyjaśnione . Całość uzupełnia autorka dygresjami osób związanych z Białowieżą czy też urywkami z gazet, zawierającymi wzmianki o opisywanych wydarzeniach. 

 Poznajemy na jej stronicach historię czarownika Wiedźmara i tragiczne losy kolejnych pokoleń jego rodziny. Przeplata się z nimi historia beztroskiej Irenki, która w dzieciństwie, ku uciesze wszystkich, namiętnie próbowała dosiąść żubra. Przyglądamy się dziejom Filimona Waszkiewicza - ostatniego bartnika z Puszczy, oraz Jana Potoki - wieloletniego karmiciela żubrów. Towarzyszymy lokalnej lekarce -fleczerce w jej rowerowych podróżach do pacjentów, oraz wraz z wiekowymi już mężczyznami wspominamy Halinę Kopalińską, wychowawczynię lokalnego Domu Dziecka, której drewniana figura wita dzisiaj wjeżdżających do Białowieży. 

„Białowieża szeptem. Historie z Puszczy Białowieskiej” to publikacja, którą chciałabym polecić nie tylko miłośnikom leśnej knieji, ale każdemu, kto jest w stanie poświęcić chwilę na jej lekturę. Jest to wprawdzie dzieło przepełnione trudnymi, bolesnymi historiami, ale naprawdę budujące. Jako że przedstawia nam koleje losu ludzi takich jak my, których często dzieli narodowość, religia, temperament, ale łączy jedno - Puszcza. Miejsce, z którym rozłąka dla wielu oznacza także koniec życia. Miejsce, w którym na przestrzeni lat wydarzyło się wiele ciekawych, okupionych cierpieniem, ale niesamowicie ważnych dla tej małej społeczności wydarzeń. 

A o rzeczach najważniejszych mówi się przecież szeptem...

Tytuł : Białowieża szeptem. Historie z Puszczy Białowieskiej

Autor : Anna Kamińska

Wydawnictwo : Literackie

Data wydania : 2017

Stron : 282