Unorthodox. Jak porzuciłam świat ortodoksyjnych Żydów - Deborah Feldman

 Nowy Jork, Brooklyn. Dewojre przychodzi na świat w rodzinie pochodzących z Węgier chasydów satmarskich, zamieszkujących dzielnicę Williamsburg. Dziewczyna, opuszczona przez chorego psychicznie ojca oraz matkę, która porzuciła społeczność chasydzką i stała się gojką, czyli osobą w pełni świecką, pozostaje pod opieką surowego i pobożnego dziadka oraz babci, a także licznych członków rodziny, którzy starają się wychować ją na kogoś innego, niż jej nieszczęśni rodzice. Uczęszcza do specjalnej placówki dla dziewcząt, potem sama zostaje nauczycielką, jednak z każdym dniem co raz bardziej zdaje sobie sprawę, że nie pasuje do życia swojej rodziny, żyjącej w ciągłym poczuciu winy i całego chasydzkiego świata. Jako kobieta nie może czytać większości upragnionych książek, jej uczony w Piśmie dziadek tępi posługiwanie się ulubionym językiem angielskim tolerując wyłącznie jidysz, a dziewczyna popada w rozpacz, rozmyślając o lepszym życiu, o wolności. W wieku 17 lat zostaje wydana za maż, małżeństwo jednak okropnie ją rozczarowuje, zamiast upragnionej swobody przynosząc tylko problemy, o istnieniu których wcześniej nie miała pojęcia. Po urodzeniu syna kobieta znajduje siłę, by walczyć o swoją niezależność, stara się zdobyć wykształcenie oraz decyduje się na ostateczny krok, jakim jest opuszczenie ograniczającej ją na każdej płaszczyźnie, ortodoksyjnej społeczności...

 Jakiś czas temu usłyszałam o serialu Netflixa o tym samym tytule. Szybko dowiedziałam się, iż powstał on na podstawie książki opisującej faktyczne wspomnienia autentycznej osoby, od razu więc poczułam potrzebę zapoznania się z tą pozycją. Z perspektywy kulturoznawczej bardzo ciekawiła mnie możliwość wniknięcia w pewną zamkniętą społeczność, czytając o niej „od środka”.

 Książka Deborah Feldman bardzo mną wstrząsnęła. Czytając wspomnienia kobiety było mi zwyczajnie smutno, że istnieją na świecie tak funkcjonujące społeczności. Za wszelką cenę starałam się znaleźć na kartach książki coś, co pomogłoby mi zrozumieć mechanizmy jej działania. Autorka opisuje zwyczaje panujące w chasydzkiej społeczności, ważne, a czasem wręcz skandaliczne wydarzenia które miały w niej miejsce, oraz zwyczajowe postępowanie jej członków, których prawdziwe intencje autorka jest w stanie rozszyfrować spod fałszywych uśmiechów. Opowiada jak z jej perspektywy wyglądały tradycje swatania, narzeczeństwa czy śluby, relacjonuje przebieg różnych żydowskich świąt, upokarzających rytuałów oczyszczających czy kwestie zamiatania pod dywan prawdziwych problemów, by tylko uniknąć skandalu. Z każdą stroną kibicowałam bohaterce, by udało jej się spełnić marzenia i by sprawiedliwość zwyciężyła.

 Książka to zapis wspomnień Deborah od czasów dzieciństwa. Często więc czytamy wspomnienia małej dziewczynki ubrane jednak w słowa dorosłej kobiety, co nieco utrudnia odbiór, można jednak się przyzwyczaić. Książka szokuje, a przez to i wciąga. Odnoszę jednak wrażenie, że w pewnych momentach brak autorce obiektywizmu, trudną jednak ją za to winić, po tym czego doświadczyła. 

 „Unorthodox” to opowieść o walce o lepsze jutro. Historia, która pokazuje, jak bardzo mogą pomóc nam marzenia, nawet te, które wydają się nierealne. Udowadnia, że warto formować własne zdanie i za wszelką cenę domagać się podstawowych praw człowieka, jak wolność i szacunek. Opowieść, która wstrząsa, zaskakuje, czasem wzrusza. I inspiruje do tego, by mieć odwagę wziąć swój los we własne ręce...

Netflix zrealizował na podstawie książki poruszający serial:

Tytuł: Unorthodox. Jak porzuciłam świat ortodoksyjnych Żydów

Autor: Deborah Feldman
Tytuł oryginału: Unorthodox. The Scandalous Rejection of My Hasidic Roots

Tłumaczenie: Kamila Slawinski
Wydawnictwo: Poradnia K.
Data wydania: 2020 (2017)

Stron: 272